Sáng 15/8/2025, tại Hà Nội, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã tổ chức Hội thảo tham vấn quốc gia về dự thảo Nghị định quy định dịch vụ hấp thụ và lưu giữ các-bon của rừng. Sự kiện thu hút sự tham gia của đại diện nhiều bộ, ngành, địa phương, tổ chức quốc tế, doanh nghiệp và các nhà khoa học.
Rừng – “bể chứa carbon” quan trọng
Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Trần Quang Bảo – Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm – nhấn mạnh: “Việt Nam đã cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Trong cam kết này, tài nguyên rừng và ngành nông nghiệp đóng vai trò then chốt. Với diện tích rừng trên 14,8 triệu ha, việc bảo vệ và phát triển rừng không chỉ là nhiệm vụ bảo tồn sinh thái, mà còn là cơ sở để huy động nguồn lực tài chính từ các đối tác trong và ngoài nước”.
Theo các chuyên gia, ngành lâm nghiệp hiện là lĩnh vực duy nhất có khả năng đạt mức phát thải ròng âm. Điều này mở ra cơ hội để Việt Nam phát triển dịch vụ hấp thụ và lưu giữ các-bon rừng, vừa góp phần ứng phó biến đổi khí hậu, vừa tạo nguồn tài chính mới cho công tác bảo vệ rừng.
Những điểm mới trong dự thảo Nghị định
Dự thảo Nghị định lần này đưa ra nhiều quy định quan trọng nhằm hình thành thị trường carbon rừng minh bạch và hiệu quả. Trong đó, điểm nhấn là quy trình định giá tín chỉ carbon được chuẩn hóa lần đầu tiên. Nếu trước đây chỉ dừng ở việc ban hành phương pháp định giá, thì nay nghị định bổ sung lộ trình chi tiết: từ đề xuất giá khởi điểm, thẩm định hồ sơ, công khai tối thiểu 30 ngày, cho đến đàm phán, ký hợp đồng hoặc niêm yết trên sàn giao dịch carbon.
Ngoài ra, dự thảo cũng tách bạch cơ chế hợp tác đối với rừng thuộc sở hữu toàn dân và rừng ngoài sở hữu toàn dân; bổ sung quy định về chia sẻ lợi ích, đảm bảo nguồn thu được phân bổ cho Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng, chủ rừng và cộng đồng địa phương.
Ông Phạm Hồng Lượng – Phó Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm – cho biết: “Hiện nay nhiều doanh nghiệp đang theo đuổi chiến lược phát triển bền vững gắn với tiêu chí ESG. Dự thảo nghị định lần này đã bổ sung quy định cụ thể, tạo điều kiện để doanh nghiệp tham gia cung cấp và sử dụng dịch vụ hấp thụ, lưu giữ carbon rừng. Điều này vừa giúp doanh nghiệp khẳng định trách nhiệm môi trường, vừa đóng góp thiết thực vào mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính”.
Cơ hội và thách thức
Thực tiễn quốc tế cho thấy cơ chế REDD+ và thị trường tín chỉ carbon đã mang lại nguồn lực lớn cho bảo vệ rừng. Việt Nam cũng từng ký kết Thỏa thuận chi trả giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ (ERPA) với giá trị 51,5 triệu USD. Đây là tiền đề quan trọng để mở rộng triển khai trên phạm vi cả nước.
Tuy vậy, các chuyên gia cũng cảnh báo nhiều thách thức: năng lực đo đạc – thẩm định còn hạn chế ở cấp địa phương; giá carbon trên thị trường quốc tế biến động mạnh; nguy cơ “rò rỉ” hoặc “đảo ngược” phát thải cần cơ chế kiểm soát chặt chẽ.
Hướng tới thị trường carbon rừng minh bạch
Dự thảo Nghị định và Tiêu chuẩn quốc gia tín chỉ carbon rừng dự kiến sẽ được hoàn thiện, trình Chính phủ vào tháng 9/2025. Đây được coi là bước đi quan trọng để hình thành thị trường carbon trong nước, gắn với lộ trình vận hành sàn giao dịch carbon quốc gia theo Nghị định 119/2025/NĐ-CP.
Giới chuyên gia đánh giá, nếu được triển khai đồng bộ, thị trường carbon rừng có thể mang lại nguồn tài chính bổ sung hàng trăm triệu USD mỗi năm, góp phần bảo vệ và phát triển rừng, đồng thời giúp Việt Nam thực hiện hiệu quả cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.